Glavna | Bibliografija | Studentski kutak | Rhetorike techne | Foto galerija | ENGLISH
Ko je Alan Votson? Iz predgovora srpskom izdanju knjige profesora Votsona „Pravni transplanti – pristup uporednom pravu“ Alan Votson Alan Votson se s pravom može smatrati jednim od najistaknutijih živih civilista, romanista, komparativista i pravnih istoričara u drugoj polovini XX veka. Njegov impozantni opus neverovatnog spektra i obima, kao i osobito široka pravnička kultura, krunisani su objavljivanjem monumentalnog prevoda celokupnih Justinijanovih Digesta na engleski jezik (The Digest of Justinian, Philadelphia 1985, [1998], University of Pennsylvania Press). To predstavlja prvi i jedini potpuni engleski tekst ovog najvažnijeg pravničkog dela u istoriji. Već je time Alan Votson sebi obezbedio mesto u pravnoj i istorijskoj nauci narednog veka. Stoleće koje nastupa takodje će zasigurno obeležiti rasprave o njegovim idejama, naročito onim koje su formulisane u delu Legal Transplants - An Approach to Comparative Law. Votsonov pristup zadire u same temelje istorijskopravne škole, koja je dominirala tokom XIX veka zadržavajući popularnost i kasnije, kao i evolucionističke teorije o razvitku prava, koja je obeležila XX vek. Njegova koncepcija o pravnim pozajmicama i presadjivanju prava, kao važnom i najčešćem načinu na koji se pravo razvijalo kroz istoriju, predstavlja poseban oblik difuzionističke teorije, bitno pomera ustaljena shvatanja. Njegovi udžbenici i knjige iz oblasti gradjanskog, rimskog i uporednog prava predstavljaju nezaobilaznu literaturu na pravnim fakultetima mnogih univerziteta širom SAD i Engleske. Zbog toga se ne može poreći da je svojim delima Alan Votson već obezbedio mesto u Panteonu najvećih pravnika našeg vremena. Rodjen u Škotskoj (Hamilton, 1933), u kojoj je ukorenjena tradicija kontinentalnog evropskog prava, Votson je svoja prva pravnička znanja i diplome (M.A., LL.B.) stekao na Univerzitetu u Glazgovu. Svoju akademsku karijeru kao predavač je započeo u Oksfordu, gde je i doktorirao 1960. godine pod mentorstvom poznatog romaniste Dejvida Daubea (David Daube). Profesorski poziv je još nekoliko godina nastavio u Oksfordu, potom se vratio u Glazgov kao profesor „civilnog prava“, da bi potom više od pune decenije vodio Katedru za civilno pravo na Univerzitetu u Edinburgu. Od 1980. godine prelazi na Univerzitet u Pensilvaniji, a potom svoju univerzitetsku karijeru u SAD nastavlja na Univerzitetu u Džordžiji (University of Athens, Georgia), gde se i sada nalazi. Takav razudjen stručni put, od Škotske, preko Engleske do Amerike, omogućio je Votsonu da do tančina prouči detalje i do finesa razume rimsko pravo, evropski kontinetalni sistem prava (odn. „civilno pravo“, kako ga nazivaju u Engleskoj i SAD), kao i anglosaksonsko pravo. Na taj način je stekao retku privilegiju da podjednako dobro poznaje dva velika moderna pravna sistema, koji se u tolikoj meri medjusobno razlikuju, da obično predstavljaju nepoznanicu za pravnike koji mu ne pripadaju. Uz sve to, poslednjih decenija objavio je niz istraživanja u oblasti biblijskog prava. Stoga nije neobično što je svoju široku pravničku erudiciju sublimirao u izučavanju uporednog prava i pritom došao do originalnih stavova i razvio osobenu teoriju o pravnim transplantima. Stoga se Votson, već od sedamdesetih godina, ozbiljno počeo baviti uporednim pravom, pri čemu je u osnovi njegov pristup komparativnom pravu bio istorijski. Otud njegova knjiga i celokupni koncept o „pravnim transplantima“ predstavlja specifičnu komparativno-istorijsku sintezu višemilenijumskog razvitka prava. Njegove analize obuhvataju izuzetno širok spektar pravnih sistema, počev od starih orijentalnih prava, antičkog grčkog, rimskog, helenističkog prava, preko srednjovekovnih prava, škotskog i holandskog prava, ranog američkog prava u vreme kolonizacije, specifičnog engleskog prava u Bengalu, Južnoj Africi, Novom Zelandu, pa sve do modernih kodifikacija gradjanskog prava u Pruskoj, Francuskoj, Nemačkoj, Švajcarskoj, uključujući i osobenu kodifikaciju gradjanskog prava u američkoj državi Luizijani, u kojoj se prepliću elementi kontinentalnog i anglosaksonskog prava. Samo pravnik koji sa toliko širine, ali istovremeno i sa izvanredno produbljenim poznavanjem toliko velikog broja pravnih sistema, ima mogućnost i pravo da čini tako krupne teorijske zahvate. prof. dr Sima Avramović
Sva prava zadržana, Sima Avramović, 2021